အခ်စ္အေၾကာင္း ေတာင္ေတာင္အီအီမ်ား

ခုတေလာ အခ်စ္နဲ႔ပတ္သက္လို႕ ဟိုက ဒီက ဟိုတစ္စ ဒီတစ္စၾကားၾကားေနရတာေတြရွိေတာ့စိတ္ထဲေရာက္လာတဲ့ အေတြးတခ်ိဳ႕ကိုေရးဖို႕ၾကိဳးစားၾကည့္တာဒီေန႕ေတာ့ အထေျမာက္ခဲ့ျပီ။
တေလာကသူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကအသဲကို အစိမ္းကြဲကြဲတာ ျမင္ေနၾကည့္ေနရတာ မသက္သာဘူး။ ေဖ့ဘုတ္ေပၚမွာလည္း ဟဲဟဲထ ခ်စ္ၾကတဲ့ ခ်စ္သူေတြ လူထု (public) ဆီကိုသူတို႕ရဲ႕ခ်စ္သမွ်ကို ပတ္ပ်ိဳးၾကီးကို ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ်ထုတ္ျပန္ေနၾကတာေတြလည္းဒုနဲ႕ေဒးပါ။ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ကေျပာတယ္ သူ႕မွာ အြန္လိုင္းခ်စ္သူေတြရွိသတဲ့။ တစ္ခ်က္ကေလးေတာင္ အေပ်ာက္မခံႏိုင္ဘဲ ခ်စ္ၾကသတဲ့။ သူ႕လက္ေတြ႕ဘ၀ကခ်စ္သူကေတာ့သူ႕အေပၚ အာရံုနည္းလြန္းသတဲ့။တခ်ိဳ႕လည္းခ်စ္ၾကလို႕ အိမ္ေထာင္သည္ဘ၀ မိသားစုဘ၀ သာသာယာယာ ခ်စ္ၾကည္ႏူးေနၾကတာလည္း ျမင္ရဲ႕။
အခ်စ္အေၾကာင္းစဥ္းစားမိေတာ့ ငယ္တုန္းကေတာ့ အခ်စ္ကို အလြန္ၾကီးက်ယ္ခန္းနားတဲ့ အရာအျဖစ္ရွဴျမင္ဖူးသည္။ ကဗ်ာေတြစာေတြေရးတုိင္းအခ်စ္ဟာ တန္ခိုးရွင္လိုလို ကံၾကမၼာလိုလို။ တစ္ဦးနဲ႕တစ္ဦးေတာ့လည္းခံယူခ်က္ခ်င္း ခံစားမိပံုခ်င္း တူညီၾကမ္မယ္မထင္ပါ။ ငယ္ရြယ္စဥ္မွာ တခ်ိဳ႕က အခ်စ္ကို စိတ္ခံစားမႈေတြအတြက္ အမဲလိုက္သလို ရွာေဖြၾကသည္။ ေလာင္းကစားျခင္းလို ရင္ခုန္ၾကသည္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့္ အခ်စ္ကိုသက္၀င္ယံုၾကည္ရာနတ္ဘုရားတစ္ပါးလို ကိုးကြယ္ၾကသည္။ အခ်စ္ဟာျဖစ္တည္လာဖုိ႕မလြယ္ဘူး။ ဘယ္ေတာ့မွလည္း ပ်က္သုန္းဖုိ႕မရွိတဲ့မေသျခင္းတရား...စသျဖင့္ ခံစားခဲ့ၾကသည္။ တခ်ိဳ႕က် ေပးဆပ္ျခင္းသည္သာ အခ်စ္ မိမိခ်စ္သူ စိတ္ခ်မ္းသာမည္ဆိုအလံုးစံုလိုက္ေလ်ာ ျဖည့္ဆည္းေပးျခင္းသည္သာ အခ်စ္စစ္ဟုလက္ခံက်င့္ၾကံၾကသည္။ တခ်ိဳ႕က်အဆံုးစြန္လည္း မေပးအဆံုးစြန္လည္းမယူ ေရခ်ိန္ညီေအာင္ ဆက္ဆံေရးတည္ေဆာက္ျခင္းျဖင့္အဆင္ေျပမႈဆီသို႕သြားျခင္းသည္သာအခ်စ္ျဖစ္သည္ဟု ခံယူေနၾကသည္။ ထိုသို႕ျဖင့္အခ်စ္သည္မိမိလိုခ်င္သည့္အရာအား အမဲလိုက္ျခင္း၊ ကိုးကြယ္ျခင္း၊ လွ်ပ္လွ်ပ္လူးရင္ခုန္ျခင္း၊ တစ္ဖက္သက္ေပးဆပ္ျခင္း၊ ေရခ်ိန္ညွိျခင္း စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးအေထြအေထြပံုစံကြဲျပားစြာ တည္ရွိေနခဲ့သည္။
ဟိုတစ္ေလာကၾကည့္မိေသာ ရုပ္ရွင္ဇာက္ကားထဲကစကားတစ္ခြန္းသတိရမိသည္ ”အခ်စ္ဆိုတာ လူႏွစ္ေယာက္ၾကားမွာ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြကို ကုလားဖန္ထိုးျပီး ကစားရတဲ့အရာ"တဲ့။လူတစ္ေယာက္နဲ႕ တစ္ေယာက္အၾကားေတာ့ အခ်စ္ကို သင္ယူခဲ့ရပံုျခင္း တူမည္မထင္ပါ။ သစ္ပင္ထိပ္ဖ်ားလြင့္ပါးေနတဲ့ ရြက္သစ္ငယ္စိမ္းေလးလို လွဳပ္လွဳပ္ခတ္ခတ္ အရြယ္မွာေတာ့ အခ်စ္ဟာလွပါသည္။ ၾကီးက်ယ္ခန္းနားခဲ့မယ္ထင္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ အခ်စ္ကို မည္သုိ႕ဖြင့္ဆိုမည္နည္းဟု ေဘာဂေဗဒဆန္ဆန္ ညီမွ်ျခင္းခ်မယ္ဆို

အခ်စ္ = ကိန္းေသ (အျခားအမည္သည့္သက္ေရာက္မႈမ်ားမရွိလွ်င္က်န္မည့္ အေျခခံတန္ဘိုး) + (အခ်စ္အေပၚသက္ေရာက္ေနသည့္ ပင္ကိုဗီဇ ေကာင္းဆိုးေျပာင္းလဲမႈႏွဳန္းကိန္း ) x (ၾကိဳက္ႏွစ္သက္မႈအပါအ၀င္ ပင္ကိုယ္ဗီဇ) + (အခ်စ္အေပၚသက္ေရာက္ေနသည့္ လိုအပ္ခ်က္နည္းမ်ား ေျပာင္းလဲမႈႏွဳန္းကိန္း ) x (ကာမဆႏၵအပါအ၀င္လိုအပ္ခ်က္) + (အခ်စ္အေပၚသက္ေရာက္ေနသည့္အေျခအေနေပးမႈနည္းမ်ားႏႈန္းကိန္း ) x(အေျခအေနေပးမႈ) +……………+အခ်စ္ကိုသက္ေရာက္ေနေသာအျခားအရာအမ်ားေၾကာင့္ ယူဆခ်က္ မွားႏိုင္ေခ်ကိန္း

စသည္ျဖင့္ အေျဖထုတ္ၾကည့္မိသည္။ သခ်ာၤအကၡရာနဲ႕ဆို

Love = B0 + b1X1 + b2X2+ b3X3+.....+ u
ယခုအသက္အရြယ္တြင္ အခ်စ္အား ထိုသခ်ာၤပံုေသနည္းကဲ့သို႕ခံစားမိသည္။ လူတစ္ေယာက္သည္ တဖက္လူတစ္ေယာက္အားခ်စ္သည့္အခါ မိမိကိုယ္ကိုရိုေသမႈ၊ အေလးျပဳမႈ (self-respect)ထက္သာလြန္ခ်စ္သင့္သည္ဟုမထင္ေတာ့ပါ။ ဥပမာ ဆိုပါေတာ့မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ကသို႕မဟုတ္ ေယာက္က်ားေလးတစ္ေယာက္က သူ႕ခ်စ္သူအား ဘာျဖစ္ျဖစ္ခ်စ္ပါတယ္၊ ဘာလုပ္လုပ္ရပါတယ္ ၊ ျဖည့္ဆည္းေပးရံုပံု စသျဖင့္မိမိခ်စ္သူေပ်ာ္ရ႔ႊင္မႈသာ ပဓာန၀ါဒန ခ်စ္သည္ဆိုပါစို႕။ ထိုသို႕အခ်စ္မ်ိဳးအားလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွ် မည္သုိ႕ရွဳျမင္သနည္း။ ထို႕သို႕ေသာ သူအား မိမိခ်စ္သူကိုယ္တိုင္မွ မိမိ၏အတၱအား အရိုအေသတန္ျခင္း၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွ ငႏံုငထိုင္း စိတ္ေနာက္လိုက္သည့္လူေပ်ာ့တစ္ေယာက္အျဖစ္ အထင္အျမင္စြဲသြားျခင္းတို႕မွာ ကိုးဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းေသာအျဖစ္အပ်က္မ်ားတြင္ မွန္ကန္သည္ဟုယူဆသည္။ တစ္ရက္အေပ်ာက္မခံႏိုင္ေအာင္ခ်စ္ၾကသည္ဆိုေသာ အိမ္မက္ေလလွိဳင္းေလာက (virtual world အားထိုသို႕ဘာသာျပန္ခ်င္ပါသည္) မွ အခ်စ္မ်ိဳးသည္ တစ္ခါတစ္ရံပိုမုိျပင္းထန္သေရာင္ရွိသည္။ ပိုမိုလည္း ျပင္းထန္တတ္သည္။  ေတြးၾကည္႔မည္ဆို အျပင္ေလာကမွ ပကတိအရွိတရာမ်ားလက္ေတြ႕ဒုကၡသုကၡမ်ား မတြန္းတိုက္ေသးသည္က တစ္ေၾကာင္း၊ လက္ေတြ႕ဘ၀တြင္ မိမိမရယူႏိုင္ေသာစိတ္လိုအင္မ်ားအား မိမိကိုယ္ကို ပိုမိုယံုၾကည္ခ်က္ရွိရွိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရယူႏိုင္သည္တို႕ကတစ္ေၾကာင္း စသည္တို႕ေၾကာင့္ျဖစ္မည္ထင္သည္။ သို႕ေသာ္တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ အေပ်ာက္မခံျခင္း အေပ်ာက္ခံျခင္းသည္ အခ်စ္လားဟုျပန္ေမးၾကည့္လွ်င္ အေတာ္ရီစရာေကာင္းသည္ဟု ခံစားမိသည္။
 ေစ်းကစားသကဲ့သို႕အတက္ျမန္ အက်ျမန္ ခ်စ္ျခင္းမ်ားလည္း ရွိသည္။ တစ္ခ်ိဳ႕ အခ်ိန္ရက္ပိုင္းအတြင္း ေတြ႕ဆံုျပီးေနာက္ ေသလုေမ်ာပါးအခ်စ္အား ရွာေတြ႕သြားေၾကာင္း(အိမ္မက္ေလလွိဳင္းေလာကတြင္ ေတြ႕ဆံုမႈမ်ားဆို ပိုဆိုးသည္)၊ အခ်စ္စစ္ဟာဖိနပ္စုတ္တစ္ရံႏွင့္ အိမ္ေပါက္၀မ်က္စိလည္လာေၾကာင္း စသည့္အံ့မခန္း အခ်စ္မ်ိဳးမ်ားလည္းေတြ႕ဖူးသည္။ တစ္ေယာက္အေၾကာင္းတစ္ေယာက္ ဘာမွ် ေရေရရာရာမသိ၊ ဘယ္လိုနားလည္မႈမ်ိဳးမွလည္းမတည္ေဆာက္ရေသးခ်ိန္၊ တစ္ေယာက္ရဲ႕ ဆိုးမႈကို မည္သုိ႕မွ်လည္း မွ်ေ၀မခံစားဖူးေသးခ်ိန္ဟဲဟဲထ သိပ္ခ်စ္သည္ဆိုသည္႔ ထိုထိုအခ်စ္မ်ိဳးအား အစစ္အမွန္တရားအျဖစ္ လက္ခံရန္ အင္မတန္အူေၾကာင္ေၾကာင္ႏိုင္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ ကၽြန္မေတြ႕ရွိခဲ့သည္မွာ လူေတြသည္ အထက္ပါ ပံုေသနည္းမ်ားထဲမွအခ်စ္ကို သက္ေရာက္ေနေသာ ကိန္းရွင္မ်ားအရ အခ်စ္နာမည္တပ္ ရူးသြပ္ပစ္လ်က္ရွိသည္။တစ္ခုရွိသည္မွာ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ထိုသို႕ ရူးသြပ္ပစ္ေနၾကသည္ကို ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္သိထားၾကျပီး ၄င္းအသိအား ႏွစ္ဦးစလံုးမွေရာ မိမိကိုယ္မိမိရာ အသိအမွတ္မျပဳပဲထားထားၾကသည္။ ထိုသို႕ျဖင့္ အလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ေနထိုင္လ်က္ရွိၾကသည္။
အခ်စ္အေပၚ ဇေ၀ဇ၀ါျဖစ္သေလာက္ သံေယာဇဥ္ဟူေသာ အရာအေပၚတြင္ေတာ့ကၽြန္မယံုၾကည္မႈရွိပါသည္။ သံေယာဇဥ္ဆိုသည္မွာ ေကာက္ရိုးမီးလို လက္ျဖစ္တစ္တြက္အတြင္းေတာက္ျငိမ္းသြားသည့္အရာမ်ိဳးမဟုတ္ပါ။ သံေယာဇဥ္ဆိုသည္မွာ သက္ရွိ လူ၊ေခြး၊ ေၾကာင္စသည္တို႕အား မဆုိထားႏွင့္ သက္မဲ့ အရာမ်ားအေပၚတြင္ပါ တြယ္တက္ေသာအစြဲအလန္းတစ္မ်ိဳးဟုထင္သည္။ သံေယာဇဥ္ကို သရုပ္ခြဲၾကည့္မိလွ်င္ တစ္ဦးေပၚတစ္ဦး ေမတၱာစိတ္မ်ားပါသလိုအင္နားရွား (inertia) သေဘာမ်ားလည္း ပါမည္ျဖစ္သည္။ တစ္ဦးေပၚတစ္ဦး ေမတၱာစိတ္မွာလူတစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးအၾကား ေကာင္းေမြ၊ ဆိုးေမြမ်ား မွ်ေ၀ခံစားျပီးေနာက္၀ယ္က်န္ရွိေသာစိတ္ဟုထင္ျပီး အင္နားရွားသေဘာမွာ ေကာင္းလိုသည္မ်ားအား ဆက္တိုက္ေကာင္းလိုျခင္း၊ေပးလိုသည္မ်ားအား ဆက္တုိက္ေပးလိုျခင္း၊ ရလိုသည္မ်ားအား ဆက္တိုက္ရလိုျခင္း ၊ အက်င့္ျဖစ္ျခင္းစသည္တို႔လည္း အက်ံဳး၀င္မည္ထင္သည္။ ဥပမာ ေလးနက္ေသာ အသဲကြဲျခင္းမ်ားတြင္ ထိုအရာမ်ားေရာျပြန္းပါေနတတ္သည္။ အရာအားလံုးအား ရုတ္တရက္ ရပ္တန္႕ရသည္။ ေပးခြင္႔မရွိ၊ယူခြင့္မရွိ သူစိမ္းမ်ားအျဖစ္ သုညအေျခအေနသို႕ ျပန္သြားရသည္။ စိတ္အားအလြန္အမင္းနာက်င္စြာ ထိန္းေက်ာင္းျပီး မူလ အေျခအေနသို႕ ျပန္ေမာင္းသြင္းရသည္။ တခ်ိဳ႕မွာအျမန္ေပ်ာက္လိုမႈျဖင့္ ရင္ခုန္သံအစားထိုးအမဲလိုက္ၾကသည္။ တခ်ိဳ႕မွာ ေငြသံုးျခင္းစိတ္ေပ်ာ္ရာလုပ္ျခင္းျဖင့္ကုသည္၊ တခ်ိဳ႕မွာ အရက္ေသာက္ၾကသည္။နလံုးခုန္သံအစားထိုးမႈသည္ အျမန္ဆံုး သက္သာေစသည့္ ကုထံုးတစ္ခုဟု ကၽြန္မယူဆေသာ္လည္းအရက္ေသာက္ျခင္းမွာ နည္းေကာင္းတစ္ရပ္ဟုေတာ့မထင္ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အရက္ေသာက္ျခင္းျဖင့္ဘာကိုမွေမ့မသြားပါ။ အရက္အရွိန္တက္လာခ်ိန္တြင္ နာက်င္မႈမွာအထြတ္အထိပ္သို႕ေရာက္လာတတ္ျပီး လူမွာ အထိန္းအကြပ္မဲ့စြာျဖင့္ ၄င္းနာက်င္မႈအားထိုးဆြခံစားခြင့္ရလာသည္။ ေဘးလူမ်ားေျပာမည္။ ေအာ္မည္။ မ်က္ရည္က်မည္။ကဗ်ာေတြစာေတြခ်ေရးမည္။ အလြန္အကၽြံမူးလာခ်ိန္မွာေတာ့ အိပ္ေပ်ာ္သြားေပမည္ (၀ါ)မူးေသာေၾကာင့္ ေမွာက္သြားေပမည္။ အခန္႕မသင့္လွ်င္ လဲမည္၊ ကြဲမည္၊ ရန္ျဖစ္မည္။မိုးလင္းေသာ္ ေခါင္းမွာ အတြင္းပိုင္းတြင္ ထိုးကေလာ္ရိုက္ႏွက္ေမႊေႏွာက္ထားသကဲ့သို႕နာက်င္ေနမည္။ လူမွာ နာေနေသာ တိရစာၱန္တစ္ေကာင္လို ထံုေပေနမည္။ လူစိတ္ေပ်ာက္သြားေသာအခ်ိန္ခဏငယ္မွအပ အသဲကြဲျခင္းရဲ႕ နာက်င္စိတ္ ျပန္၀င္လာမည္။ ဘာကိုမွမေမ့။အေျဖမဟုတ္သည့္အျပင္ ပိုေတာင္ နာက်င္ေစသည္ဟု ကၽြန္မထင္ပါသည္။ အရက္ေသာက္ျခင္းမွာခံစားမႈၾကိဳက္၍သာ ေသာက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ေပ်ာ္၍လည္းမဟုတ္ ၀မ္းနည္း၍လည္းမဟုတ္ပါ။သံုးျဖဳန္းေပ်ာ္ပါးေသာ ေျဖနည္းမ်ိဳးမွာေတာ ေငြကုန္လွ်င္ အရွိန္ကုန္လွ်င္ရပ္သြားသည့္သေဘာရွိပါသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ လူသည္ မိမိစိတ္လိုအင္မ်ားေနာက္သို႔မိမိဘာသာ ေကာက္ေကာက္ပါေအာင္ လိုက္ခဲ့သူျဖစ္သလို မိမိစိတ္ပဋိ္ပကၡမ်ားလည္း မိမိတစ္ဦးတည္းမွသာ ေျဖရွင္းေနရသည္႕သတၱ၀ါမ်ားျဖစ္သည္။
ယခုအခ်ိန္တြင္ေတာ့ ကၽြန္မသည္ လူတစ္ေယာက္ဆီမွ “ခ်စ္တယ္”ဆိုေသာစကားအား ပံုေသနည္းျဖင့္သာ ဘာသာျပန္ၾကည့္မိလ်က္သားျဖစ္ေနျပီး ကၽြန္ေတာ္/ကၽြန္မကေတာ့ျဖင့္ဒါလိုအပ္ေနတယ္ အဆင္ေျပရင္ ဆက္သြားရေအာင္လို႔ “အဆိုေတာ္ မ်ိဳးၾကီးအသံျဖင့္” ေျပာေနသေယာင္ပဲခံစားမိေတာ့သည္။
ႏို၀င္ဘာ ၂၂ ၂၀၁၃